انواع سند ملکی در ایران

در دنیای پیچیده املاک و مستغلات، آشنایی با انواع سند ملک از اهمیت بسزایی برخوردار است. سند ملکی سندی رسمی است که مالکیت یک ملک را به طور قانونی به یک فرد یا افراد منتقل می‌کند. این اسناد نه تنها هویت و مشخصات ملک را نشان می‌دهند، بلکه به عنوان مدرکی برای اثبات مالکیت و انجام معاملات قانونی مانند خرید، فروش، وراثت و اجاره عمل می‌کنند.

در ایران، انواع مختلفی از اسناد ملکی وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این مقاله، به بررسی جامع انواع رایج سند ملکی در ایران می‌پردازیم:

 

1. سند طلق:

سند طلق به عنوان معتبرترین و قوی‌ترین سند ملکی در ایران شناخته می‌شود. این سند توسط اداره ثبت اسناد و املاک و به نام شخص یا اشخاصی که مالک رسمی ملک هستند صادر می‌شود. سند طلق دارای مشخصات کامل ملک از جمله شماره پلاک ثبتی، آدرس، متراژ، حدود اربعه و نام مالک یا مالکین است.

مزایای سند طلق:

• اعتبار و امنیت بالا: سند طلق به دلیل صدور توسط اداره ثبت اسناد و املاک، از بالاترین سطح اعتبار و امنیت برخوردار است.

• امکان اخذ وام بانکی: با داشتن سند طلق می‌توان به راحتی از بانک وام مسکن دریافت کرد.

• سهولت انجام معاملات: وجود سند طلق فرآیند انجام معاملات ملکی را تسهیل و تسریع می‌بخشد.

 

 

2. سند جلگه جنگلی:

این نوع سند به املاک واقع در اراضی ملی اطلاق می‌شود که به موجب قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع به اشخاص واگذار شده‌اند. سند جلگه جنگلی توسط اداره منابع طبیعی و آبخیزداری صادر می‌شود و مشخصات ملک، نوع کاربری و تعهدات دارنده سند را در قبال حفظ و حراست از منابع طبیعی ذکر می‌کند.

نکاتی در مورد سند جلگه جنگلی:

• مالکیت قطعی نیست: برخلاف سند طلق، سند جلگه جنگلی نشان دهنده مالکیت قطعی نیست و دارنده سند تعهداتی در قبال حفظ و حراست از منابع طبیعی دارد.

• محدودیت‌های ساخت و ساز: در املاک با سند جلگه جنگلی، محدودیت‌هایی برای ساخت و ساز وجود دارد و اخذ مجوزهای لازم از اداره منابع طبیعی ضروری است.

• قابلیت تبدیل به سند طلق: در شرایطی خاص و با طی مراحل قانونی، می‌توان سند جلگه جنگلی را به سند طلق تبدیل کرد.

 

3. سند زراعی:

این نوع سند به املاک کشاورزی و زراعی اطلاق می‌شود که به موجب قانون واگذاری اراضی دایر و بایر به اشخاص واگذار شده‌اند. سند زراعی توسط اداره جهاد کشاورزی صادر می‌شود و مشخصات ملک، نوع کاربری و تعهدات دارنده سند را در قبال حفظ کاربری کشاورزی ذکر می‌کند.

نکاتی در مورد سند زراعی:

• تغییر کاربری: تغییر کاربری زمین‌های دارای سند زراعی به غیر از کشاورزی، نیازمند اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح است.

• ارزش پایین‌تر: به طور کلی، املاک با سند زراعی به دلیل محدودیت‌های تغییر کاربری، ارزش پایین‌تری نسبت به املاک دارای سند طلق دارند.

• شرایط انتقال سند: انتقال سند زراعی مشمول قوانین و مقررات خاص خود است و در برخی موارد نیازمند موافقت مراجع ذیصلاح مانند اداره جهاد کشاورزی است.

 

4. سند تک برگ عرصه و عیان:

سند ملکی عرصه همان سند زمین است که بنای مورد نظر بر روی آن احداث می شود و سند ملکی اعیان همان سندی است که به واحدهای یک بنا اختصاص داده می شود. سند مالکیت ششدانگ که برای هر واحد آپارتمان صادر می شود هم شامل عرصه و هم اعیان است مگر اینکه عرصه قانونا قابل نقل و انتقال نباشد مثلا در مورد زمین هایی که وقف می باشند و مالک فقط سند اعیان را خواهد داشت. ضروری است که افراد فعال در زمینه خرید و فروش و ساخت و ساز ملک، اطلاعات دقیقی در زمینه تفاوت عرصه و اعیان داشته باشند.

عرصه:

• به زمین و پی ساختمان اطلاق می‌شود.

• مساحت عرصه در سند تک برگ ذکر می‌شود.

• مالک عرصه می‌تواند از زمین برای هر نوع کاربری مجاز، مانند ساخت و ساز، کشاورزی یا باغداری استفاده کند.

عیان:

• به بنای احداث شده بر روی زمین (عرصه) اطلاق می‌شود.

• مشخصات عیان در سند تک برگ شامل تعداد طبقات، متراژ هر طبقه، کاربری و سایر جزئیات مربوط به بنا می‌شود.

• مالک عیان می‌تواند از بنای خود برای هر نوع سکونت یا استفاده مجاز، مانند مسکونی، تجاری یا اداری استفاده کند.

 

مزایای سند تک برگ عرصه و عیان:

• امنیت بالا: سند تک برگ عرصه و عیان از نظر امنیتی در مقایسه با اسناد قدیمی‌تر مانند سند منگوله‌دار از اعتبار و اطمینان بیشتری برخوردار است.

• کاهش احتمال جعل: این نوع سند با استفاده از فناوری‌های پیشرفته چاپ و صدور می‌شود و به همین دلیل جعل آن بسیار دشوار است.

• سهولت نقل و انتقال: وجود سند تک برگ عرصه و عیان فرآیند نقل و انتقال ملک را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند.

نکاتی در مورد سند تک برگ عرصه و عیان:

• صدور سند تک برگ: برای اخذ سند تک برگ عرصه و عیان، لازم است ابتدا سندهای ثبتی قدیمی مانند سند منگوله‌دار یا دفترچه‌ای به سند تک برگ تبدیل شوند.

• هزینه صدور سند: هزینه صدور سند تک برگ عرصه و عیان بر اساس متراژ و ارزش ملک تعیین می‌شود.

• استعلام سند: برای اطمینان از صحت و اصالت سند تک برگ عرصه و عیان می‌توان از طریق سامانه الکترونیکی اداره ثبت اسناد و املاک استعلام گرفت.

 

 

5. سند منگوله‌دار:

سند منگوله‌دار یکی از قدیمی‌ترین انواع اسناد ملکی در ایران است که به صورت دفترچه‌ای صادر می‌شد. این نوع سند به دلیل فقدان برخی از اطلاعات و احتمال جعل، از اعتبار و امنیت کمتری نسبت به اسناد نوین مانند سند تک برگ عرصه و عیان برخوردار است.

نکاتی در مورد سند منگوله‌دار:

• تبدیل به سند تک برگ: با توجه به معایب سند منگوله‌دار، توصیه می‌شود مالکین این نوع سند برای ارتقای امنیت و اعتبار سند خود، نسبت به تبدیل آن به سند تک برگ عرصه و عیان اقدام کنند.

• استعلام سند: برای استعلام سند منگوله‌دار می‌توان به واحد ثبتی محل صدور سند مراجعه کرد.

 

6. سند شورایی:

این نوع سند به املاکی اطلاق می‌شود که به موجب قانون واگذاری زمین‌های شهری به اشخاص فاقد مسکن واگذار شده‌اند. سند شورایی توسط کمیسیون‌های واگذاری زمین در شورای محلات صادر می‌شود و مشخصات ملک و تعهدات دارنده سند را در قبال ساخت و ساز و سکونت در ملک ذکر می‌کند.

نکاتی در مورد سند شورایی:

• محدودیت‌های نقل و انتقال: انتقال سند شورایی مشمول قوانین و مقررات خاص خود است و در برخی موارد نیازمند اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح مانند کمیسیون‌های واگذاری زمین است.

• فقدان برخی از اطلاعات: سند شورایی در مقایسه با اسناد نوین مانند سند تک برگ عرصه و عیان، اطلاعات کاملی از ملک ارائه نمی‌دهد.

 

آشنایی با انواع اسناد ملکی و ویژگی‌های هر یک از آنها، به شما در انتخاب ملکی مناسب و انجام معاملاتی امن و مطمئن کمک می‌کند. در ایران، سند طلق به عنوان معتبرترین و قوی‌ترین سند ملکی شناخته می‌شود.

با توجه به مزایای متعددی که سند تک برگ عرصه و عیان نسبت به سایر اسناد دارد، به مالکین املاک با اسناد قدیمی‌تر مانند سند منگوله‌دار یا شورایی توصیه می‌شود برای ارتقای امنیت و اعتبار سند خود، نسبت به تبدیل آن به سند تک برگ عرصه و عیان اقدام کنند.